دوشنبه ۱۵ خرداد ۱۴۰۲
 

آخرین مطالب

نقش محوری حمل‌ونقل دریایی در اقتصاد

رضا دباغیان مدرس و کارشناس فرآیندهای بندری
نقش محوری  حمل‌ونقل دریایی  در اقتصاد

اگر بخواهیم نگاهی راهبردی به نقش مهم و تأثیرگذار حمل‌ونقل دریایی در اقتصاد  ایران و جهان داشته باشیم، باید آن را از دو منظر داخل و خارج از کشور مورد بررسی قرار دهیم. بدیهی است که در حال حاضر بخش کلانی از واردات کالاهای اساسی ما از طریق دریا انجام می‌شود و ازطرفی دیگر، پاشنه آشیل اقتصاد دنیا بر محور حمل‌ونقل دریایی می‌چرخد. با این همه اگر به تاریخ و گذشته‌های دور رجوع کنیم درمی‌یابیم که ایران در صنعت حمل‌ونقل دریایی همیشه پیشرو بوده و در این زمینه از ید طولایی برخوردار است. دریانوردان ما از همان دوران فینیقیان در منطقه خاورمیانه و جهان از بندر سیراف و بوشهر به کشورهای دوری مثل افریقا، اتیوپی، نیجریه و هندوستان در دریاها تردد داشتند و به تجارت مشغول بودند و همین رفت‌وآمدهای برون‌مرزی باعث شده بود ازلحاظ فرهنگی و تجاری  به اشتراکاتی با کشورهای دیگر دست پیدا کنیم  و همه  این‌ها نشان‌دهنده این است که  همیشه  بحث اقتصاد بنادر و دریا برای ما مهم بوده و به‌عنوان یک راهبرد در کسب‌وکار، ایجاد اشتغال  و توسعه اقتصاد با بُعد تجاری به آن توجه داشته‌ایم. حمل‌ونقل دریایی با رشد اقتصادی یک کشور رابطه تنگاتنگ دارد. ما در حال حاضر بیش از پنج‌هزارو 800 کیلومتر مرز دریایی داریم  که می‌تواند از شمال و جنوب، کشور را در بخش تجاری با رویکرد توسعه حمل‌ونقل دریایی، زنجیره تامین را تحت تاثیر قرار دهد. همچنین با رویکرد توسعه بازار از طریق دو استراتژی و ترانزیت هم از جنوب و هم شمال کشور می‌توانیم شاهد رشد در این دو حوزه باشیم. توجه به زنجیره تامین حمل‌ونقل دریایی و بُعد خدمت‌رسانی به کشتی‌ها باعث توسعه کسب‌وکار، توسعه ناوگان و کالا و درنهایت  اشتغال در بنادر می‌شود. در این زمینه از نقش محوری توریست و گردشگری هم نمی‌توان غافل شد که به‌نوعی مکمل صنعت حمل‌ونقل است.یکی از نکات مهمی که در بحث اقتصاد دریامحور وجود دارد، نقش بی‌بدیل حمل‌ونقل دریایی است که بیش از 80 درصد جابه‌جایی کالاها را شامل می‌شود. بدیهی است وقتی اشتغال ایجاد شود طبیعتا باعث کم شدن فقر و معضل بیکاری در کشور خواهیم بود. بنابراین اگر ناوگان ما در حال فرسودگی است باید تقویت شود. ما  برای مدیریت مطلوب زمانی در تخلیه و بارگیری باید از تکنولوژی‌های روز دنیا بیشتر استفاده کنیم. امروزه کشتی‌هایی در بنادر و دریاهای دنیا تردد دارند که از ابعاد بزرگ‌تری نسبت به کشتی‌های قدیمی برخوردارند.این کشتی‌ها اغلب در حمل‌ونقل و جابه‌جایی کالاهای فله مثل زغال سنگ و گندم و...مورد استفاده قرار می‌گیرند. طبیعتا کشتی‌های مدرن به اسکله‌های بزرگ و آبخورهای مناسب و استاندارد هم نیازمند هستند.در اسکله‌های بزرگ‌تر و عمیق‌تر به طبع نیروی انسانی بیشتری هم مشغول به کار خواهند شد. بد نیست به‌عنوان مثال به مدل موفقی از حمل‌ونقل دریایی در جهان اشاره‌ای داشته باشیم. سنگاپور  در سال 2019 برای ششمین سال متوالی موفق شد در فهرست برترین‌های توسعه  کشتیرانی  شورای دریانوردی بالتیک در کشور دانمارک قرار گیرد. شورای بین‌المللی  بالتیک  به‌صورت سالیانه بین  کشورهایی  که خدمات تجاری، بندری ارائه می‌دهند رتبه‌بندی می‌کند. امروزه  سنگاپور به‌طور متوسط  سالانه 130 هزار کشتی جذب می‌کند.و صنعت حمل‌ونقل دریایی این کشور هفت درصد تولید ناخالص داخلی و بالغ بر 170هزار نفر اشتغال به ارمغان آورده است. این کشور می‌تواند سالیانه 65 TEU کانتینر را مدیریت کند. همچنین وزیر نیروی انسانی سنگاپور  در گفت‌وگویی اعلام کرده که  تا سال 2025  بیش از 13هزار شغل در این کشور ایجاد خواهد شد. سنگاپور با دو رویکرد به این موقعیت بزرگ دست پیدا کرد. یک توجه به نوآوری و دو سرمایه‌گذاری و حفظ توسعه کسب‌وکار بارویکرد (توسعه محصول). بر اساس سوابق دریانوردی در ایران و اعلام گزارش کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد) خوشبختانه علی‌رغم تمامی موانع و محدودیت‌ها در سال 2021 ایران از نظر ظرفیت جابه‌جایی بار و ناوگان، رتبه 22 را در بین 100 کشور جهان داردکه امید آن است با بهبود شرایط در جذب سرمایه‌گذاری پیش از دست دادن بازارهای کشورهای منطقه بتوانیم با اتکا به خرد از فرصت‌های باقی مانده به نحو مطلوبی  بهره‌برداری کنیم و با تکیه به یک استراتژیک صحیح، موجب توسعه اقتصادی و تقویت زنجیره تامین با محوریت حمل‌ونقل دریایی، به‌عنوان موتور توسعه، شاهد رشد همگون سرمایه‌گذاری، تولید مواد، و اشتغال پایدار درکشورمان باشیم.

۱۲ دی ۱۴۰۱ ۱۱:۳۲