اشاره بندر و دریا | ضرورت آموزش نیروی انسانی متخصص در حوزه‌ی دریانوردی همواره احساس می‌شود و کسب تخصص لازم در این حوزه با آموزش‌های تئوری و عملی توامان در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش علوم دریایی حاصل می‌شود. دانشگاه آزاد اسلامی واحد خارگ یکی از مراکز فعال آموزش عالی ایران در رشته‌های حوزه‌ی دریایی است که تربیت بیش از دو هزار و 500 نفر از دانشجویان رشته‌ی دریانوردی، گواه کارآمد و اثربخش‌بودن این دانشگاه است. محسن واعظ‌زاده که چند ماهی است رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد خارگ شده، در گفت‌وگو با ماهنامه‌ی «بندر و دریا» از اقدامات این دانشگاه برای تامین نیروی متخصص بومی در حوزه‌ی دریانوردی و برنامه‌ریزی برای رسیدن به شرایط ایده‌آل می‌گوید و تبدل‌شدن به قطب آموزش دریانوردی کشور در آینده‌ای نزدیک را مهم‌ترین هدف این دانشگاه اعلام می‌کند. در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.
دانشگاه آزاد اسلامی واحد خارگ فعالیت جدی و حرفه‌ای خود را از چه سالی آغاز کرده و مهم‌ترین دستاورد آن چه بوده است؟
دانشگاه آزاد اسلامی واحد خارگ به‌عنوان تنها واحد علوم دریایی دانشگاه آزاد اسلامی و تنها مرکز آموزش عالی مستقر در جزیره‌ی خارگ در سال 1367 با هدف آموزش نیروی انسانی دریانوردی به‌منظور بومی‌سازی ناوگان حمل‌ونقل دریایی ایران به همت مسئولان وقت کشور و دانشگاه آزاد و با حمایت شرکت ملی نفت ایران تاسیس شد. از مهم‌ترین دستاوردهای این واحد دانشگاهی، آموزش و تامین نیروی مورد نیاز ناوگان حمل‌ونقل دریایی ازجمله شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و شرکت ملی نفتکش ایران (اعم از فرماندهان ارشد، افسران ارشد و افسران عرشه) است. در حال حاضر بیش از 150 کاپیتان فعال شاغل در شرکت ملی نفتکش ایران (NITC) و 150 کاپیتان شاغل در شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی (IRISL) از فارغ‌التحصیلان این واحد دانشگاهی هستند.
دانشگاه شما برای تامین نیروی متخصص بومی در حوزه‌ی دریانوردی و نفت چه اقداماتی انجام داده است؟
این دانشگاه که در حال حاضر یکی از مراکز فعال آموزش عالی ایران در رشته‌های حوزه‌ی دریایی ازجمله کارشناسی مهندسی دریانوردی گرایش عرشه، کارشناسی مدیریت و کمیسر دریایی، کارشناسی مدیریت و بازرگانی دریایی و کارشناسی ارشد دریانوردی ـ حمل‌ونقل دریایی محسوب می‌شود، موفق به دریافت گواهینامهی سیستم مدیریت کیفیت از شرکت توف نورد (ISO 9001-2015) و نیز گواهینامهی فعالیت در زمینه‌ی آموزش دریانوردی سفرهای نامحدود از سازمان بنادر و دریانوردی شده است.
یکی از دغدغه‌هایی که علاقه‌مندان به دریانوردی دارند، چگونگی ورود به بازار کار در این حوزه است. برای پاسخ به این دغدغه‌ی آن‌ها چه برنامه‌ای در نظر دارید و اساسا چه تعداد از فارغ‌التحصیلان شما وارد بازار کار می‌شوند؟
با توجه به این‌که ایران مقام سوم ناوگان دریایی جهان است و همچنین با در اختیار داشتن حدود 42 ابرنفتکش و 170 فروند کشتی شرکت جمهوری اسلامی، لذا تقاضای قابل توجهی از نظر تامین نیروی متخصص به‌منظور جذب و اشتغال در این حوزه وجود دارد. فارغ‌التحصیلان این رشته پس از اتمام دوره‌ی تحصیل در این واحد دانشگاهی، باید در آزمون شایستگی سازمان بنادر و دریانوردی شرکت کنند و پس از موفقیت در آزمون، مدرک تحصیلی آن‌ها تایید می‌شود و می‌توانند بر روی کشتی یا در بنادر مشغول به فعالیت شوند.
همکاری و تعامل سازمان بنادر و دریانوردی با دانشگاه‌های دریایی و به‌خصوص دانشگاه آزاد اسلامی واحد خارگ به چه صورت بوده است؟
سازمان بنادر و دریانوردی ایران به نمایندگی سازمان جهانی دریانوردی (IMO) واحد نظارتی و پایش‌کننده‌ی کلیه‌ی فعالیت‌های آموزشی دانشگاه‌های علوم دریایی ازجمله دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم دریایی خارگ محسوب می‌شود. با توجه به این‌که رشته‌ی مهندسی دریانوردی به‌عنوان یکی از رشته‌های استراتژیک و کلیدی کشور قلمداد می‌شود، تعامل و همکاری بسیار مناسبی بین این سازمان با دانشگاه آزاد اسلامی واحد خارگ وجود داشته و کماکان نیز این همکاری ادامه دارد. هرچند انتظار می‌رود از نظر دغدغه‌مندی نیروی متخصص و ماهر در این حوزه برای کشور، سطح همکاری‌ها و حمایت‌ها به میزان قابل توجهی افزایش یابد.
برای بهبود عملکرد در امر آموزش و تربیت دریانوردان در دانشگاه آزاد اسلامی واحد خارگ چه اهداف و چشم‌اندازی دارید؟
یکی از مهم‌ترین اهداف این دانشگاه، تبدیل‌شدن به قطب آموزش دریانوردی کشور در آینده‌ی نزدیک خواهد بود، ضمن آن‌که گسترش رشته‌های مرتبط با حوزه‌ی دریا در مقطع کارشناسی ارشد و بالاتر ازجمله رشته‌ی حقوق و بیمه‌ی دریایی در دستور کار این واحد دانشگاهی قرار دارد.
به نظر شما، یک دانشگاه دریایی به‌عنوان تربیت‌کننده‌ی نیروی انسانی، برای ارتقای سطح کیفی آموزش دریانوردان کشور باید چه اقداماتی را انجام بدهد؟
به‌کارگیری استادان مطرح مورد تایید سازمان بنادر و دریانوردی به‌منظور تدریس دروس رشته‌های مورد نیاز، برگزاری وبینارها و کنفرانس‌های آموزشی به‌صورت مجازی (با بهره‌مندی از ظرفیت اساتید کشوری و بین‌المللی)، ارتقای کمی و کیفی امکانات و تجهیزات کارگاهی مورد نیاز این رشته و چاپ و ارائه‌ی مقالات علمی در این حوزه در کنفرانس‌ها و مجلات معتبر داخلی و خارجی ازجمله چشم‌اندازهایی است که برای ارتقای عملکرد در آموزش متصور شده‌ایم و برای دستیابی به آن‌ها اقدامات لازم تا حصول نتیجه را انجام خواهیم داد.
به‌طورکلی، پتانسیل فعلی آموزش دریانوردی در ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ استقبال از رشته‌های دریایی به چه صورت است؟
در حال حاضر شرایط آموزش رشته‌های مرتبط با علوم دریایی در کشور قابل قبول بوده، هرچند که با تکمیل و به‌روزرسانی تجهیزات و امکانات کارگاهی رشته و برگزاری دوره‌های مورد نیاز آن می‌توان کیفیت آموزش را بهبود بخشید. از آن‌جا که بیش از 90 درصد از تجارت جهانی از طریق فرایند ترابری دریایی صورت می‌پذیرد و این رشته جزء رشته‌های استراتژیک بین‌المللی محسوب می‌شود که قابلیت اشتغال در داخل و خارج از کشور برای فارغ‌التحصیلان مهیا است، از این‌رو سالانه تقاضاهای فراوانی از سراسر کشور برای تحصیل در رشته‌ی دریانوردیِ دانشگاه‌های علوم دریایی (به‌خصوص در دانشگاه آزاد اسلامی علوم دریایی واحد خارگ) وجود دارد. همین امر بیانگر آن است که رشته‌ی مذکور از رشته‌های پرطرفدار و مورد توجه در سطح کشور است.
تحلیل شما درباره‌ی این شعار سازمان جهانی دریانوردی (IMO) با عنوان «دریانوردان در کانون آینده کشتیرانی» چیست؟
در حقیقت شعار «دریانوردان در کانون آینده کشتیرانی» ادامه‌ی خدمت در مسیر تجارت جهانی را نشان می‌دهد. از آن‌جا که دریانوردان به‌عنوان پرسنل کلیدی مطرح هستند، در این شعار بر اهمیت عنصری انسانی در ایمنی جان انسان‌ها بر روی کشتی تاکید شده و اهمیت اطمینان از پرورش نیروی ماهر و آموزش‌دیده در آینده که آمادگی رویارویی با چالش‌ها را دارند، مشخص شده است. یکی از اهداف این شعار، برجسته‌سازی نقش دریانوردان به‌عنوان قلب کشتیرانی به حساب می‌آید.
فکر می‌کنید به وضعیت ایده‌آلی که در آموزش رشته‌های دریایی مد نظرتان بوده است، رسیده‌اید؟
وضعیت آموزش در حوزه‌ی دریانوردی در این واحد دانشگاهی قابل قبول و اثربخش بوده که برای رسیدن به نقطه‌ی ایده‌آل، برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات مناسبی انجام شده است. ازجمله‌ی این اقدامات، می‌توان به ارتقای سطح زبان انگلیسی دانشجویان با برگزاری دوره‌های مهارتی و به‌کارگیری اساتید مجرب و کارآزموده‌تر در این حوزه (که مورد تایید سازمان بنادر و دریانوردی هستند) اشاره کرد که در حال انجام است تا در آینده‌ی نزدیک به نتایج مطلوبی دست پیدا کنیم.
دانشگاه آزاد اسلامی خارگ در این سال‌ها چه دستاوردها و افتخاراتی به دست آورده است؟
ازجمله افتخارات این واحد دانشگاهی می‌توان به تربیت بیش از دو هزار و 500 نفر از دانشجویان رشته‌ی دریانوردی در طول 30 سال اخیر و جذب تعداد قابل توجهی از آن‌ها در ناوگان حمل‌ونقل دریایی کشور، استخدام پنج نفر از دانشجویان این مرکز آموزشی در شرکت اروپایی کلمبیا شیپ منیجمنت، بورسیه و استخدام در کشتیرانی جمهوری اسلامی و شرکت ملی نفتکش ایران، انعقاد تفاهم‌نامه با دو شرکت ملی نفتکش (NITC) و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران (IRISL) به‌منظور آموزش و تامین نیروی انسانی حوزه‌ی دریایی، قبولی حدود 30 نفر از دانشجویان در آزمون کارورزی کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در بین 40 نفر پذیرفته‌شدگان در سال 1400، شرکت در یک دوره مسابقات ملی شناورهای هوشمند در جشنواره‌ی «دریا مسیر پیشرفت» در سال 1395 و کسب تیم اول آیتم ویژه‌ی مسابقات دانشجویی، چاپ و ارائه‌ی مقالات دانشجویی مرتبط با حوزه‌ی علوم دریایی در مجلات معتبر داخلی و خارجی و... اشاره کرد. |