اشاره بندر و دریا | جزیره‌ی خارگ به‌عنوان پایگاه مهم و استراتژیک اقتصادی در کشور، از حدود ۱۲ سال پیش دارای «بخشداری ویژه» و کمتر از یک سال است که سکان بخشداری این جزیره‌ی مهم بر عهده‌ی محمدرضا دشتی‌زاده گذاشته شده است. دشتی‌زاده کارمند شرکت پایانه‌های نفتی ایران است و در کارنامه‌ی او ریاست حراست عملیات عمومی خارگ، عضو هیئت نظارت بر انتخابات جزیره‌ی خارگ، دبیری کارگروه مسئولیت‌های اجتماعی شرکت پایانه‌های نفتی ایران و عضویت در ستاد مبارزه با کرونای خارگ نیز دیده می‌شود. با دشتی‌زاده به‌عنوان بخشدار ویژه‌ی خارگ به گفت‌وگو نشستیم و او درباره‌ی موضوعات مختلفی همچون بحث تردد دریایی اهالی جزیره و تعامل نهادهای دولتی با بخشداری صحبت کرد. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
این جزیره انجام می‌شود، صحبت کنید.
جزیره‌ی خارگ بنا به اقتضای ویژگی‌های خاص استراتژیکی آن و به علت جایگاه مهمی که در تامین ارز مورد نیاز کشور دارد، جایگاه حاکمیتی در این جزیره، «بخشداری ویژه» محسوب می‌شود. توجه داشته باشیم که مهم‌ترین تاسیسات نفت و گاز کشور در این جزیره قرار دارد؛ لذا این جزیره از دیرباز در زمره‌ی مناطق راهبردی کشور به‌شمار می‌رود.
این بخشداری به لحاظ تقسیمات کشوری و سلسله‌مراتب سازمانی، زیر نظر فرمانداری بوشهر اداره می‌شود، ولی از طرف دیگر مشابه همان کارگروه‌ها و شوراهایی که در فرمانداری‌ها به‌منظور سازمان‌دهی و مدیریت امور تشکیل می‌شوند، در بخشداری خارگ نیز تشکیل شده‌اند. بخشداری ویژه‌ی خارگ به‌عنوان نماینده‌ی عالی سیاسی دولت در منطقه عمل می‌کند.
موقعیت جغرافیایی جزیره‌ی خارگ و عدم دسترسی جزیره به مناطق هم‌جوار از طریق راه زمینی، مسائلی را فراروی بخشداری خارگ قرار داده و چالش‌هایی را ایجاد کرده که تصمیم نهایی و ایجاد راه حل برای آن‌ها در نهایت به بخشداری ختم می‌شود و بخشداری ملزم به پیگیری و دنبال‌کردن آن‌هاست. همان‌گونه که ذکر شد، اغلب این مشکلات از سالیان گذشته به‌جا مانده و بر روی هم انباشته شده و راه حل فوری و آنی برای آن‌ها متصور نیست؛ لذا بخشداری به‌عنوان سنگ صبور و حل‌کننده‌ی همه‌ی این مشکلات، باید پاسخ‌گوی مردم بوده و برای رفع گرفتاری‌ها چاره‌اندیشی کند.
همان‌طور که اشاره کردید، یکی از مسائل و مشکلات اصلی جزیره‌ی خارگ، بحث تردد دریایی اهالی است. بخشداری برای رفع این مشکل چه اقداماتی انجام داده است؟
مشکل رفتوآمد مردم قدمتی به‌اندازه‌ی تاریخ این جزیره دارد. در سال‌های اخیر با گسترش صنعت و توسعه‌ی بخش شهری و ازدیاد جمعیت، این مشکل چشمگیرتر و برجسته‌تر شده است. من در بدو ورود به بخشداری با این مشکل روبه‌رو شدم. یکی از مسیرهای رفتوآمد مسیر بوشهر ـ خارگ است که به‌خاطر مشکلات مالی، بدون شناور و معطل مانده بود. تنها راه حلی که متصور بودم، کمک‌گرفتن از شناور نیروی دریایی سپاه و شرکت نفت فلات قاره بود که در همین‌جا لازم است از هر دو نهاد مذکور به خاطر همکاری آن‌ها تشکر کنم. در گام بعدی موفق شدیم با پیگیری‌های متعدد و رایزنی‌هایی که از طریق فرماندار محترم بوشهر و نماینده‌ی محترم مردم بوشهر، خارگ، گناوه و دیلم در مجلس شورای اسلامی با مقامات محترم وزارت نفت انجام شد، مصوبه‌ی ابتیاع سه فروند کشتی مسافری را از طریق هیئت‌مدیره‌ی محترم شرکت ملی نفت ایران اخذ کنیم. همچنین با حمایت‌هایی که از بخش خصوصی به عمل آوردیم، یک فروند شناور در مسیر خارگ ـ گناوه شروع به فعالیت کرد. لازم به ذکر است که بعد از استقرار این سه فروند شناور، زیرساخت‌های لازم به‌تدریج گسترش یافته و امکانات رفاهی نیز فراهم خواهد شد.
برای حل موضوع تردد دریایی اهالی جزیره‌ی خارگ چقدر از ظرفیت بخش خصوصی استفاده کرده‌اید؟
در این رویکرد تماما از ظرفیت بخش خصوصی استفاده شده است و نهادهای دولتی و در راس آن‌ها بخشداری تنها نقش پشتیبان و نظارتی را بر عهده داشته‌اند. در واقع هدف ما ایجاد بسترهایی است که بخش خصوصی با اطمینان در این راه سرمایه‌گذاری کرده و مردم نیز از وسایلی استفاده کنند که در خور منزلت مردم کشوری با سابقه‌ی کهن مانند ایران اسلامی باشد.
جزیره‌ی خارگ به غیر از بوشهر و گناوه، با جزیره و بندر دیگری هم از طریق دریا ارتباط دارد؟
مناسب‌ترین و نزدیک‌ترین راه، گناوه و بوشهر هستند و سایر بنادر از نظر بعد مسافت فاقد توجیه اقتصادی هستند، مگر بنادری مانند بندر عباس و ماهشهر که شرکت‌های نفتی ترددهایی در حوزه‌ی لجستیک نفت و گاز دارند که آن هم بحث دیگری است، ولی در حوزه‌های مردمی، تقاضایی به‌جز این دو بندر وجود ندارد. از این دو بندر، گناوه به‌واسطه‌ی عمق کم آب در کانال‌های ورودی، پهلوگیری لندینگ‌کرافت هزار و 500 تنی که چندی پیش در این مسیر قرار گرفت، با مشکل مواجه شد و ناچار شدیم آن را در مسیر خارگ ـ بوشهر قرار دهیم. در گذشته چهار فروند لندینگ‌کرافت در این مسیر فعالیت داشتند. در نتیجه می‌توان گفت نیازهای موجود بیشتر از امکانات فعلی است. در این چند ماهی که من در بخشداری شروع به فعالیت کرده‌ام، تلاش زیادی با همکاران انجام داده‌ایم تا دغدغه‌ی مردم شریف خارگ از نظر جابه‌جایی بار و مسافر رفع شود.
آیا شرایطی که در طول روز چندین بار شاهد رفتوآمد بین جزیره‌ی خارگ و بندر بوشهر باشیم، فراهم است؟
تردد شناورها در چند نوبت در روز به بنادر بوشهر و گناوه در صورتی امکان‌پذیر است که شناورهای کوچک با ظرفیت کم و سرعت بالا در این مسیر تردد داشته باشند و مسافران بین آن‌ها تقسیم شود و به‌اندازه‌ی کافی به هر شناور مسافر برسد. در چنین حالتی این شناورها در شرایط جوی نامناسب امکان تردد نخواهند داشت و مسافر روی زمین می‌ماند. در حال حاضر شناورهای موجود برای یک مسیر رفت‌وبرگشت به حد هشت ساعت زمان نیاز دارند که بیش از یک‌بار تردد در روز را برای آن‌ها غیر ممکن خواهد ساخت. در ضمن به یاد داشته باشیم، جزیره‌ی خارگ برخلاف جزایری مانند کیش و قشم جذابیت گردشگری نداشته و ترددها در طول ماه با نرخ تقریبا ثابتی صورت می‌گیرد که منحصر به کارکنان شرکت‌ها و سکنه‌ی بومی است. اصولا ترددهای دریایی برخلاف ترددهای زمینی به‌صورت منظم و معمول صورت نمی‌گیرد. بادهای موسمی که در فصول معینی از سال می‌وزند، رفتوآمد شناورها را برای چند روز مختل می‌کنند.
اشاره کردید که جزیره‌ی خارگ مثل جزایر قشم و کیش، جزیره‌ی گردشگری نیست، ولی آیا این امکان وجود ندارد که شرایطی فراهم شود تا جزیره‌ی خارگ هم پذیرای گردشگران شود؟
بخش اعظم جزیره خارگ حوزه‌ی فعالیت و محل استقرار تاسیسات شرکت‌های نفتی است که بنا به اهمیت این تاسیسات از مناطق راهبردی کشور محسوب می‌شوند. برای این جزیره به علت جایگاه ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک تنها صدور نفت خام تعریف شده است. لذا ورود و خروج از جزیره تابع قوانین و مقررات خاص است که از طرف مقامات بالادستی وضع و ابلاغ می‌شود. البته سکنه‌ی بومی مجازند با رعایت ضوابط و مقررات میهمانانی را برای مدت معینی به جزیره دعوت کنند.
بستر لازم به‌منظور همکاری و همچنین ایجاد فضای تعامل شما با ارگان‌های مستقر در جزیره به‌ویژه سازمان بنادر و دریانوردی چقدر فراهم است؟
بنده با شعار و رویکرد «فصل آشتی» در این عرصه گام نهادم و در این راستا لازم بود با سازمان بنادر و دریانوردی بیشترین ارتباط را داشته باشم. تجربیات عملی سه‌چهار ماه گذشته نشان می‌دهد که هماهنگی و همفکری لازم برای این ارتباط وجود داشته و موفق هم بوده است. دوستان و برادران ما در اداره بندر و دریانوردی خارگ در طول این مدت از هیچ‌گونه همکاری و مساعدتی دریغ نکرده‌اند. با مالکان بیش از 30 شناور و لندینگ‌کرافت مذاکراتی داشته‌ایم که امکان ایجاد ارتباط با آنان را همکاران ما در اداره بندر خارگ فراهم کردند.
تعامل سایر نهادهای دولتی با بخشداری به چه صورت است؟
لازم است عرض کنم که در گذشته ناهماهنگی‌هایی بین بخشداری خارگ و بعضی ادارات وجود داشته که منشا آن‌ها ادارات کل استان بوده است. این مشکلات روی هم انباشته شده بود. ضرورتا برای ایجاد هماهنگی و تفاهم بیشتر با سایر ادارات جلسات مداوم و متعددی با سایر ادارات برگزار شد و مسائل و موضوعات مبتلابه جزیره با دقت مورد بحث و بررسی قرار گرفت. فرمانداری بوشهر نیز نگاه ویژه‌ای به جزیره خارگ دارند تا جایی که در طول سه ماه گذشته سه بار از جزیره‌ی خارگ بازدید به عمل آورده‌اند. هماهنگی مدیران کل استانی با نمایندگان آنان در خارگ می‌تواند در پیشرفت امور کمک قابل توجهی کند که خوشبختانه این هماهنگی وجود دارد.
بخش عمده‌ای از اشتغال مردم خارگ، علاوه بر حضور در شرکت‌های نفتی، به دریا و صیادی خلاصه می‌شود. چه گام‌هایی در رفع موانع خوداشتغالی در جزیره‌ی خارگ برداشته‌اید؟
اشتغال در جزیره‌ی خارگ مهم‌ترین چالشی است که در حال حاضر با آن مواجه هستیم. در این جزیره علی‌رغم حضور چندین شرکت بزرگ نفتی و نیاز آن‌ها به نیروی انسانی، آمار موجود حدود 318 نفر بومی بیکار و متقاضی و جویای کار را نشان می‌دهد که آمار بالایی است. در طول این مدت با رایزنی‌های مکرر و تلاش‌های زیاد تنها موفق شده‌ایم حدود 40 نفر از این عده را جذب شرکت‌های مختلف کنیم. به‌موازات آن ما از ایجاد صنایع زودبازده در جزیره نیز غافل نبوده‌ایم و برای جویندگان کار که حاضر باشند چنین صنایعی را فعال سازند، 50 میلیون تومان تسهیلات در نظر گرفته‌ایم. در این صورت از فشار روی شرکت‌های نفتی نیز کاسته خواهد شد.
در جزیره‌ی خارگ و استان بوشهر به علت موقعیت جزیره‌ای و هم‌جواری با دریا و ساحل گسترده، زمینه‌ی مساعدی برای استفاده بیشتر و بهره‌برداری بهینه از منابع دریایی وجود دارد. فعال‌شدن حلقه‌های مرتبط با این صنعت قادر خواهد بود دایره‌ی فقر را بشکند و افق‌های جدیدی از توسعه گشوده شود. |