«GISIS» مخفف «Global Integrated Shipping Information System» است که در واقع یک سایت رسمی متعلق به سازمان بین‌المللی دریانوردی است که با هدف تبادل اطلاعات، جمع‌آوری و انتشار متمرکز گزارشات کشورهای عضو ایجاد شد تا آن‌ها بتوانند به‌صورت متمرکز، اطلاعات و آماری که بر اساس الزامات کنوانسیون‌های مختلف، موظف به ارسال آن هستند، برای سازمان بین‌المللی دریانوردی ارسال کنند و این اطلاعات به‌صورت متمرکز در همین سایت برای دیگر اعضا نمایش داده شود. به‌تدریج با تشکیل بخش‌های مختلف در این سایت، این سایت تبدیل به یک مرکز جامع برای اطلاع‌رسانی آیمو در خصوص ایمنی، امنیت و حفاظت از محیط زیست دریایی شد.
این سایت دارای ماژول و بخش‌های مختلفی شامل موارد زیر است که به‌تدریج با توجه به مصوبات آیمو به‌روزرسانی شده و ماژول‌های جدیدی به آن اضافه می‌شود.
اگرچه این سایت با هدف متمرکزسازیِ تمامی اطلاعات آماری و اطلاع‌رسانی‌های سازمان بین‌المللی دریانوردی طراحی شده است، اما نهادهای بین‌المللی ـــ منطقه‌ایِ فعال در زمینه‌ی ایمنی دریانوردی نیز سایت‌های مشابهی طراحی کرده‌اند که به‌نوعی با وظایف این سایت تداخل دارد.
یکی از این سایت‌ها، «EQUASIS» نام دارد که متعلق به آژانس ایمنی اتحادیه اروپاست. این نام در ابتدا مخفف «European Quality Shipping Information System» بود که در سال 2000 با هدف تبادل اطلاعات در میان اعضای اتحادیه اروپا به‌منظور کاهش تردد کشتی‌های غیر استاندارد و افزایش سطح ایمنی آب‌های اروپا راه‌اندازی شد.
پس از مدتی و با افزایش و تکمیل اطلاعات، این سایت تبدیل به یک سایت جهانی برای اشتراک و تبادل اطلاعات بازرسی از کشتی‌ها شد که دیگر جنبه‌ی منطقه‌ای نداشت و به‌تدریج تبدیل به یک مرجع دریافت اطلاعات کشتی‌ها و ارزیابی ایمنی کشتی‌ها شد. پس از مدتی این سایت نام «European» را از ابتدای خود حذف و «Electronic» را جایگزین کرد تا این‌گونه القا کند که این سایت، جهانی است.
هم‌اکنون این سایت ضمن ارتباط با تمامی تفاهم‌نامه‌های مرتبط به ایمنی و بازرسی کشتی‌ها و رژیم‌های بازرسی مستقل و جمع‌آوری تقریبا آنلاین اطلاعات این تفاهم‌نامه‌ها و همچنین ارتباط مستقیم با شرکت «IHS Global» (پیمانکار آیمو برای تخصیص شماره آیمو به کشتی‌ها و اطلاعات شناوران)، تبدیل به بزرگ‌ترین سایت دریافت اطلاعات کشتی‌ها شده است که کاربران ضمن دریافت به‌روزترین اطلاعات در خصوص اطلاعات شناور، شامل نام و پرچم و مالک و موسسه رده‌بندی و تاریخچه اطلاعات آن، آخرین اطلاعات مربوط به ایمنی و بازرسی‌های ایمنی انجام‌شده از شناوران را نیز دریافت می‌کنند. اطلاعات «EQUASIS» در سایت «GISIS» به این شکل و حالت و نظم، قابل دسترسی نیست. در نتیجه فعالان بخش دریانوردی، این سایت را به «GISIS» ترجیح داده و «EQUASIS» از هم‌اکنون تبدیل به یک مرجع شده است، به‌نحوی که نمایندگان آن از اعضای ثابت اجلاس کمیته‌های ایمنی و کمیته فرعی «Implementation of IMO Instruments) «III) بوده و اسناد تاثیرگذاری در این اجلاس را ارائه می‌کنند.
این مرجعیت با مخالفتی از سمت آیمو و سایت «GISIS» همراه نشده و به نظر می‌رسد آیمو با سایت دیگری که با هزینه‌ی اتحادیه اروپا برای انجام وظایف سایت «GISIS» در حوزه‌ی ایمنی دریانوردی تشکیل شده است، مشکلی ندارد و سایت «EQUASIS» نیز سعی کرد با امضای تفاهم‌نامه بین‌المللی با کشورهای برزیل، کانادا، کره جنوبی و ایالات متحده آمریکا، جنبه بین‌المللی‌تری به خود بگیرد و جایگاه خود را تثبیت کند. اگرچه این مرجعیت مورد تایید کشورهای غیر عضو تفاهم‌نامه همکاری با «EQUASIS» مانند چین نیست و در اجلاس پنجم «Implementation of IMO Instruments) «III) که در سپتامبر سال 2018 میلادی در لندن برگزار شد، سه سند از چین و چند کشور دیگر در خصوص عدم توانایی سایت EQUASIS در مدیریت گزارشات کشورهایی که عضو دو تفاهم‌نامه بازرسی هستند و گزارشات خود را به هر دو تفاهم‌نامه ارسال می کنند، ارائه شد.
همچنین کشور چین، همان سال در صحن اصلی اجلاس «Implementation of IMO Instruments) «III)، مدیران «EQUASIS» را متهم به پاسخ‌گونبودن به کشورهای غیر عضو و غیر اروپایی کرد و از آیمو خواست تا جایگاه سایت «EQUASIS» را در ساختار آیمو روشن و شفاف کند؛ درخواستی که با پاسخ شفافی از رئیس جلسه و دبیر جلسه مواجه نشد و اگرچه مدیران «EQUASIS» قول دادند تا سایت را در راستای کاهش مشکلات به‌روزرسانی کنند، اما در نهایت مقرر شد تا با به‌روزرسانی «GISIS»، این سایت نقش محوری و فعال‌تری به‌عنوان مرجع تبادل اطلاعات ایمنی شناوران و متعلق به نهاد بین‌المللی متولی امور دریانوردی داشته باشد.
به نظر می‌رسد موضع چین و کشورهای مخالف سایت «EQUASIS»، موضع کاملا منطقی و درستی باشد و با توجه به این‌که این سایت در ساختار اجرایی و نظارت آیمو جایگاهی ندارد، در نتیجه اطلاعات و آمار استخراج‌شده از این سایت، قابل اعتبارسنجی و تایید نیست؛ اطلاعاتی که هم‌اکنون به‌عنوان یکی از منابع اصلی توسط مرجع دریایی کشورها (ازجمله ایران)، تفاهم‌نامه‌های بین‌المللی، شرکت‌های بیمه و تمامی ذی‌نفعان صنعت دریانوردی استفاده می‌شود، ضمن این‌که مشکل «REPORTING ـــ OVER»، از مشکلات این سایت است که بر ناوگان ایران نیز تاثیرگذار است.
با توجه به این موارد، پیشنهاد می‌شود:
سازمان بنادر و دریانوردی در اجلاس‌های آتی «MSC» و «Implementation of IMO Instruments) «III) با ارائه سند، حمایت خود را از نقش فعال‌تر «GISIS» در این زمینه و کاهش نفوذ «EQUASIS» و یا حداقل وادارکردن مدیران این سایت به پاسخ‌گویی به همه‌ی کشورهای عضو سازمان جهانی دریانوردی، اعلام کند. |