بندر امام‌خمینی(ره) از زمان احداث، مرکز ورود و خروج کالا بوده است. این بندر تاکنون 9 دهه از فعالیتش را پشت سر گذاشته و طی سال‌ها سهم قابل توجهی از تجارت کلی دریایی کشور را عهده‌دار شده است. بندر امام‌خمینی(ره)، اکنون به‌عنوان منطقه ویژه اقتصادی فعالیت می‌کند.
به گفته‌ی عادل دریس، مدیرکل بنادر و دریانوردی استان خوزستان، بیش از 26 میلیون تن کالای غیر نفتی در 12ماهه سال 1399 در بندر امام‌خمینی(ره) تخلیه و بارگیری شده است. همچنین میزان تخلیه و بارگیری کالاهای نفتی، حدود 13 میلیون تن بوده که در مجموع بیش از 39 میلیون تن انواع کالا در این مدت تخلیه و بارگیری شده است. از طرف دیگر، ترانزیت کالا نیز در مدت یادشده، بیش 144 هزار تن بوده است. بیش از 118 هزار TEU هم در زمینه تخلیه و بارگیری کالای کانتینری به ثبت رسیده است که در مقایسه با میزان سال 1398، رشدی هفت درصدی را نشان می‌دهد.
از مجموع هزار و 320 فروند کشتی ورودی در سال 1399، ۱۴۱ فروند آن حامل فراورده‌های نفتی و مایعات خوراکی به مجتمع بندری امام‌خمینی(ره) بوده‌اند. ۲۵۲ فروند نیز انواع کشتی حامل میعانات گازی، مواد شیمیایی و پتروشیمی به تاسیسات هم‌جوار و ۱۸۱ فروند تانکر هم به اسکله‌های بندر صادراتی ماهشهر تردد داشته‌اند.
راهنمایی، کنترل، پهلودهی و جداسازی این تعداد کشتی با تلاش راهنمایان مجرب و نیروهای عملیات دریایی در بخش کنترل ترافیک دریایی (VTS) و خدمات یدک‌کشی صورت گرفته که در مجموع برای بیش از هزار و 300 فروند کشتی و با صرف بیش از ۱۵ هزار ساعت، عملیات دریایی انجام شده است.
اقدامات حوزه فنی و نگهداری اداره‌کل بنادر و دریانوردی استان خوزستان عمدتا با رویکرد حمایت از صنایع داخلی و شرکت‌های دانش‌بنیان در سال 1399 به مرحله اجرا درآمد. طراحی و تولید 25 فروند بویه پلی‌اتیلن اقیانوسی برای اولین‌بار در کشور، یکی از این پروژه‌ها به حساب می‌آید. این بویه‌ها در اسکله‌های مجتمع بندری امام‌خمینی(ره) به بهره‌برداری رسیده‌اند. مورد دیگری که آن هم با همت کارشناسان داخلی ـــ پس از امتناع شرکت سازنده خارجی به دلیل تحریم‌های ظالمانه انجام شده ـــ بازسازی سیستم پاورپک جرثقیل استراتژیک لیبهر 140 تنی است. ازجمله ابتکارات شاخص در راه خودکفایی که با تکیه بر توان شرکت‌های دانش‌بنیان انجام گرفته، بومی‌سازی ساخت هشت دستگاه پمپ فلاشینگ سیستم لایروبی و ساخت مادربرد رادارهای استراتژیک اسکانتر 2001 است.
ساخت مدار چاپی بخش تغذیه مدولاتور نسخه چهار رادارهای اسکانتر و گذراندن موفقیت‌آمیز تست پایداری در محیط عملیاتی با استفاده از توان شرکت‌های داخلی، طراحی و ساخت سنسورهای هواشناسی و ماژول پردازش تبدیل اطلاعات به نرم‌افزار تخصصی VTS با همکاری دانشگاه صنعتی اصفهان، توسعه زیرساخت‌های فیبر نوری بیش از 300 کیلومتر و جایگزینی با کابل‌های مسی بر مبنای GPON، پوشش 80 درصدی حوزه‌های دریایی و اراضی بندری با سامانه‌های نظارتی دوربین‌های مداربسته مجتمع بندری امام‌خمینی(ره) را می‌توان از دیگر اقدامات موثر این حوزه در سال 1399 به حساب آورد.
از پروژههای اساسی حوزه تعمیر و نگهداری در سال گذشته می‌توان به مانیتورینگ و اتوماسیون هوشمند سیستم دیزل‌های رانش شناور لایروب دزفول و ارتقای سیستم منبع تغذیه بدون وقفه (Redundant) تجهیزات ارتباطی و دیتاسنتر اداره‌کل اشاره کرد.
مدیر منطقه ویژه اقتصادی بندر امام‌خمینی(ره) پیش‌تر گفته بود که بهره‌برداری از داک یارد در قالب قرارداد پروژههای سرمایه‌گذاری واگذار شده است و همچنین قراردادهای جست‌و‌جو و نجات دریایی و قرارداد خدمات لایروبی و علائم کمک‌ناوبری در حوزه دریایی و قرارداد پایانه غلات خلیج فارس مورد بازنگری و اصلاح قرار گرفته است. او همچنین از ارزیابی فنی و اجرایی طرح سرمایه‌گذاری سایر پایانه‌های غلات از نظر تجهیزاتی با هدف شناسایی و بهره‌گیری از بخش خصوصی توانمند و تقویت حضور و فعالیت آن‌ها در راهبری فعالیت‌های بندری خبر داده بود.
در این راستا می‌توان به چند پروژه‌‌ی بزرگ و مهم عمرانی که در سال گذشته از محل اعتبارات سازمان بنادر و دریانوردی تامین اعتبار شده‌اند، اشاره کرد: افتتاح 10 پروژه عمرانی دولتی با اعتباری بیش از هزار و 960 میلیارد ریال و ایجاد اشتغال برای 483 نفر، تعمیرات اساسی و افزایش ظرفیت اسکله‌های 31 تا 34 بندر امام‌خمینی(ره)، تعمیرات اساسی خطوط راه‌آهن محور B و سیلوی بندر امام‌خمینی(ره).
اجرای پروژه تامین روشنایی باراندازهای خاکی محوطه‌های بندر امام‌خمینی(ره)، احداث شبکه اطفای حریق بنادر سجافی و شادگان، تعمیرات اساسی خطوط آب و آتش‌نشانی بندر امام‌خمینی(ره)، تعمیرات اساسی بندر شادگان، احداث و تثبیت دایک برای استحصال پسکرانه اسکله یک تا شش، احداث ایستگاه آتش‌نشانی اراضی پشتیبانی بندر امام‌خمینی(ره)، لایروبی در پای اسکله‌های 37 و 38 محدوده بندر امام‌خمینی(ره)، اعلام و اطفای حریق و تهویه دیتاسنترهای بنادر امام، آبادان و خرمشهر از سایر اقدامات برجسته انجام‌شده عمرانی از محل اعتبارات سازمان بنادر و دریانوردی به حساب می‌آیند.
هم‌زمان با سفر وزیر راه و شهرسازی در بهمن‌ماه سال گذشته به این بندر، بهره‌برداری از چهار پروژه عمرانی با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به مبلغ 843 میلیارد ریال انجام و برای 110 نفر به‌صورت مستقیم اشتغال ایجاد شد. بهره‌برداری از مخازن نگهداری فراورده‌های سبک و سنگین، احداث و بهره‌برداری از انبارهای چندمنظوره نگهداری کالاهای غیر غلات و احداث و بهره‌برداری از انبارهای چندمنظوره نگهداری کالا، ازجمله این پروژههای سرمایه‌گذاری هستند. انجام عملیات راهنمایی، پهلودهی و جداسازی ۵۷۴ فروند شناور حامل کالای خطرناک در شرایط ایمن و بدون سانحه دریایی نیز از برجسته‌ترین و شاخص‌ترین عملکردها در حوزه دریایی این اداره‌کل هستند.
از دیگر اقدامات مهم این حوزه می‌توان به برگزاری سه مورد مانور مقابله با آلودگی‌های نفتی، راه‌اندازی حوضچه آموزشی مقابله با آب‌گرفتگی شناورها و تشکیل تیم واکنش ویژه عملیات اضطرار دریایی اشاره کرد. مشارکت در عملیات امدادرسانی به شهر ـــ بندر امام‌خمینی(ره) در آب‌گرفتگی آذرماه سال 1399 نیز ازجمله عملیات حوزه دریایی برای عمل به مسئولیت‌های اجتماعی این حوزه بود.
این بندر همچنین به‌منظور ارتقای ایمنی دریانوردی اقداماتی شامل عملیات جایگزینی تعداد 25 فروند بویه فلزی با بویه‌های پلی‌اتیلن ساخت صنایع داخلی، شناسایی علل آسیب الکتریکی چراغ‌های دریایی و نصب مدار تثبیت جریان و بازرسی از کلیه شناورهای صیادی فعال و نظارت مستمر روزانه به‌منظور جلوگیری از بروز سوانح شناورهای سنتی انجام
داده است.
همکاری و هماهنگی با مراکز آموزش دریانوردی به‌منظور برگزاری دوره‌های مجازی و نظارت بر آماده‌سازی تجهیزات و برگزاری دوره آموزشی اطفای حریق پیشرفته برای اولین‌بار در استان خوزستان، از اقدامات برجسته حوزه دریایی در امور حاکمیت دریایی به شمار می‌آیند.
به گفته‌ی مدیرکل بنادر و دریانوردی استان خوزستان، انقضای قراردادهای واگذاری برخی از پایانه اختصاصی تخلیه و بارگیری، راهبرِ این پایانه را به انجام تعمیرات اساسی یارد و محوطه کانتینری مطابق با مفاد قرارداد متعهد کرده است.
پیگیری مدل سرمایه‌گذاری و بررسی امکان سرمایه‌گذاری بلندمدت اپراتور در قالب قرارداد بهره‌برداری ـــ سرمایه‌گذاری در پایانه کانتینری، تمدید سه‌ماهه قرارداد فعلی تا پایان فروردین‌ماه سال آتی در زمینه فعالیت پایانه غلات و تجهیزات ویژه بندری، تهیه و ارسال قرارداد نمونه به سازمان به‌منظور اخذ مصوبه هیئت عامل و تهیه اسناد مزایده پایانه‌های کالاهای متفرقه، برگزاری دو مرحله مزایده، انتخاب اپراتور و شروع فعالیت پایانه غلات از ابتدای آذرماه سال 1399 از دیگر اقدامات مهم در حوزه امور بندری و اقتصادی محسوب می‌شوند.
از دیگر عملیات موثر در سالی که گذشت می‌توان به برقراری ارتباط بین سامانه توزین و سامانه EPL گمرک، متصل‌کردن 25 دستگاه باسکول و ایجاد دسترسی 14 دستگاه کامپیوتر به‌منظور صدور بیجک خروجی در سامانه EPL گمرک در ترمینال‌های اختصاصی، کالاهای عمومی و ترمینال کانتینر در مدت 24 ساعت، امکان صدور صورت‌حساب‌های دستی، میسر و عادی‌کردن روند خروج کالا، برقراری ارتباط بین در‌‌های خروج گمرک با سامانه‌های گمرکی پس از 15 ساعت و عادی‌سازی شرایط ورود و خروج کالا با روزانه دو هزار و 200 کامیون و 50 هزار تن خروجی کالا اشاره کرد.