اشاره بندر و دریا | داوود بهادری مدیر بندر گناوه، یکی از قدیمی‌ترین بنادر جنوبی کشور است؛ بندری که حوادث بسیاری را طی قرن‌ها به چشم دیده است. او کارش را از سال 1376 و با انجام وظیفه روی یدک‌کش شروع کرده است. خودش می‌گوید در همه این‌سال‌ها در حوزه دریا یی و بندری فعالیت داشته و کارش به نوعی با دریا گره خورده است. بهادری 46 سال سن دارد و فارغ‌التحصیل کارشناسی‌ارشد حمل‌ونقل دریایی از دانشگاه آزاد خارگ است. او در خلال گفت‌وگو تاکید می‌کند که تعداد شناورهای سنتی خروجی این بندر در 10 ماهه نخست امسال حدود 27 درصد رشد داشته است و این نشان می‌دهد که بندر گناوه ظرفیت تردد بیشتر از این‌ها را هم دارد.
احتمالا شما بهتر از هر کسی می‌توانید مهم‌ترین مزیت‌های اقتصادی بندر گناوه را برای ما شرح دهید و از وضعیت کنونی این بندر معروف و محبوب بگویید...
عرض کنم که بندر گناوه بزرگ‌ترین بندر سنتی کشور است و تقریبا در 135 کیلومتری مرکز استان قرار گرفته است. ساخت بندر فعلی در سال 1369 کلید خورده و از سال 1384، بهره‌برداری از آن آغاز شده است. در حال حاضر، چیزی حدود 250 متر طول اسکله در این بندر داریم که برای شناورهای تجاری، مسافربری و چندمنظوره از آن استفاده می‌شود. کل مساحت اراضی پسکرانه بندر 38 هکتار است. مساحت محوطه حدود 53 هزار مترمربع، مساحت انبار‌های روباز 35هزار و 535 مترمربع و مساحت انبار‌های سرپوشیده هم پنج هزار و 887 مترمربع است.
در بندر گناوه به‌طور هم‌زمان چند کار انجام می‌شود. وقتی می‌گوییم گناوه بزرگ‌ترین بندر سنتی کشور است، یعنی چیزی حدود 850 فروند لنج تجاری در آن کار می‌کند که به‌واسطه‌ی آن‌ها، در حال حاضر که کشور شرایط خاصی را به دلیل تحریم‌ها سپری می‌کند، به اقتصاد و معیشت ساحل‌نشینان کمک می‌کند. کالاهای واردشده به این بندر به اقصی نقاط کشور فرستاده می‌شوند. علاوه‌براین، گناوه یک بندر چندمنظوره است. هم لندینگ کرافت داریم، هم شناور مسافربری و هم تجاری. همچنین حدود 30 شناور صیادی، که مجموعا با 200 قایق صیادی فعالیت می‌کنند، در این بندر وجود دارد.
مقصد مسافران عادی از بندر گناوه کجاست و چند شناور، با چه ظرفیتی برای جابه‌جایی آن‌ها در نظر گرفته شده است؟
شناورهای مسافربری از گناوه به جزیره خارگ می‌روند. در حال حاضر، سه فروند شناور در این بخش فعال هستند که روزانه، در هر نوبت رفت و برگشت، ظرفیت جابه‌جایی 270 نفر مسافر را دارند. دو فروند لندینگ کرافت هم در این‌جا وجود دارد که تامین کالاهای موردنیاز جزیره خارگ وابسته به این دو است. همچنین این‌ها برای حمل کالاهای اساسی و حمل خودرو، به‌طور مرتب و روزانه، به جزیره خارگ تردد دارند.
مقاصد و مبادی عمده صادرات و واردات بندر گناوه کدام کشورها هستند؟
بیشترین حجم مبادله بین ایران و کشور امارات است و گاهی هم صادراتی به کشورهای کویت و قطر داریم؛ مثلا سنگ‌هایی که امروز روی اسکله دیدید قرار است به کویت برود.
این‌که تاکید دارید گناوه یک بندر سنتی بزرگ است، به این معنی است که کانتینرها به این‌جا نمی‌آیند و یا واردات و صادرات رسمی در این بندر محلی از اعراب ندارد؟
بیشتر کالا‌هایی که به این بندر می‌رسند از نوع ته‌لنجی است. یکی از بزرگ‌ترین مبادی واردات در استان بوشهر، همین بندر گناوه است، اما این به این معنا نیست که از این بندر استفاده دیگری نمی‌شود. برای مثال، در 10ماهه سال جاری، تخلیه و بارگیری کانتینری بندر گناوه بیش از یک‌هزار و 500 TEU برآورد شده است.
ظرفیت اسمی بندر چقدر است؟ و به‌طور کلی آمار کامل تخلیه و بارگیری 10 ماه نخست سال جاری چقدر است؟
ظرفیت اسمی بندر حدود 500 هزار تن است. در 10 ماهه نخست امسال، آمار کل تخلیه و بارگیری‌ها حدود 85هزار و 629 تن بوده است که این آمار فقط شامل کالاهای تجاری است و کالاهای ته‌لنجی را در بر نمی‌گیرد. از این میان، سه هزار و 19 تن از نوع کالای صادراتی است. البته در حال حاضر 90 درصد تخلیه و بارگیری در این بندر مربوط به کالاهای ملوانی است.
حقیقتی است که مردم گناوه وابستگی شدیدی به‌لحاظ اقتصادی به شهر ــــ بندر خود دارند. بندر شما تاکنون برای چند نفر شغل ایجاد کرده است؟
در این‌جا حدود 400 کارگر کار تخلیه و بارگیری را انجام می‌دهند. روزانه 14 فروند لنج را در کنار اسکله پهلو می‌دهیم و تعداد کارکنانی که مستقیم کار می‌کنند، شامل گمرک، بندر، لنج‌داران، تجار، با یک حساب سرانگشتی، حدود پنج هزار نفر است و معمولا مشاغل غیرمستقیم هم دوبرابر تعداد شغل‌های مستقیم برآورد می‌شود. به‌طور کلی، می‌توان گفت که بندر تقریبا روی 70 درصد جمعیت 100هزارنفری گناوه تاثیر مثبت دارد و آمار اشتغال آن به‌صورت تقریبی 20هزار نفر است.
چه برنامه‌ها یا طرح‌هایی در نظر گرفته‌اید که در حال بهره‌برداری هستند و یا قرار است که از آن‌ها بهره‌برداری شود؟ برنامه شما برای سال آینده بندر گناوه چیست؟
مهم‌ترین مسئله بندر گناوه، لایروبی آن بود که در حال انجام است. مسئله دوم، خارج‌کردن شناورهای مغروقه است. در خورِ گناوه نزدیک به 50 شناور مغروقه داریم که قرار است که تا آخر امسال و یا اوایل سال آینده قرارداد آن بسته شود و عملیات خارج‌سازی انجام بگیرد. مورد دیگر، سامان‌دهی محدوده و محوطه بندری است که نیاز به آسفالت و تعمیرات دارد که این هم در همان طرح تعریف شده است. طرح دیگر، تعمیرات اساسی پایانه مسافربری بندر گناوه است که پیمانکار آن مشخص‌شده و امیدواریم همین روزها انجام شود.
مسئله دیگر، احداث ساختمان یگان حفاظت بندر بود که در انجام آن، مدتی وقفه افتاد؛ اما اکنون در حال انجام است و قول داده‌اند که تا خرداد سال آینده آن را به ما تحویل بدهند. همچنین طرح توسعه بندر گناوه هم در سه فاز مطالعاتی و اجرایی در حال انجام است که فاز یک آن تکمیل شده است، در فاز دو، به مشکلات حقوقی برخورده‌ایم و به‌محض این‌که این مشکلات برطرف شود، کار این فاز هم شروع خواهد شد. فاز سه اصلی‌ترین فاز این طرح است که شامل احداث موج‌شکن جدید، اسکله و بارانداز است و در صورت شروع کار، برآورد ما این است که طی سه سال به پایان برسد. همچنین، از طرح‌های دیگری که به مسائل ایمنی و امنیتی بندر مربوط می‌شود، انتقال پایگاه دریابانی به اوایل خورِ گناوه است که مطالعه و اجرای آن از طریق سازمان بنادر و دریانوردی ابلاغ شده است و امیدواریم که تا پایان فروردین یا اردیبهشت‌ماه آینده به اتمام برسد.
از خارج‌سازی شناورهای مغروقه در خورِ گناوه گفتید. اعتبار لازم برای این پروژه چقدر برآورد شده است؟
تاکنون در سه مرحله مغروقه‌ها خارج شده‌اند و اعتبار هزینه‌شده برای این فرایند حدود 300 میلیون تومان بوده است. همچنین، برای خارج‌کردن 50 فروند دیگر هم حدود 500 میلیون تومان
نیاز است.
آیا هزینه‌های پروژه تامین اعتبار شده است؟
طبق برنامه قرار بود که خارج‌کردن مغروقه‌ها امسال انجام شود، اما به پایان سال رسیدیم و هنوز انجام نشده است، هرچند بودجه موردنیاز تامین شده و امیدواریم که در ابتدای سال جدید پروژه مورددنظر اجرایی شود.
چه مساحتی در بندر گناوه نیاز به لایروبی دارد و اعتبار لازم برای آن چقدر است؟
بیش از 5/6 میلیارد تومان اعتبار برای این کار تعیین شده و مساحتی که باید لایروبی شود، براساس برنامه از قبل تعیین‌شده درحدود 65 هزار متر مکعب است.
در خصوص تعمیرات پایانه مسافربری اوضاع چگونه پیش می‌رود؟
مناقصه این پروژه انجام شده، قرارداد بسته شده و انجام پروژه با اعتباری حدود سه میلیارد تومان به‌زودی آغاز می‌شود. پروژه دیگری هم در حال انجام است که ساخت اولین اسکله شناور گردشگری دریایی است. پیمانکار آن مشخص‌شده و در حال تاسیس کارگاه است. تقریبا 20 فروند قایق تفریحی هم می‌تواند به این واسطه در این اسکله پهلوگیری نماید.
در حال حاضر چند پست اسکله فعال در بندر گناوه دارید؟
چهار پست اسکله داریم که دو پست اسکله، تجاری و به‌طول 230 متر است، یک پست اسکله برای لندینگ کرافت که به‌صورت رمپ و حدود 40 متر است و یک پست اسکله مسافربری هم در حدود 40 متر داریم.
برای توسعه بندر گناوه و رساندن ظرفیت واقعی آن به ظرفیت اسمی، در درجه اول، چه اقداماتی باید انجام شود؟
اولین مسئله‌ای که وجود دارد این است که ما باید به سمت یک بندر تجاری جداگانه حرکت کنیم. خورِ گناوه برای شناور‌ها از ایمنی کاملی برخوردار نیست و بار‌ها شناور‌ها دچار آسیب شده‌اند. برای همین، در تلاش هستیم به سمت فاز دو و سه توسعه بندر گناوه برویم که حوضچه جدید، اسکله جدید و بارانداز جدید تاسیس کنیم که در این صورت، امکان پهلوگیری کشتی‌هایی با ظرفیت پنج تا 10 هزار تنی هم در بندر گناوه فراهم خواهد شد.
در این یک سال که در بندر گناوه مدیریت می‌کنید، با چه چالش‌ها و دغدغه‌هایی رو‌به‌رو بوده‌اید؟
به‌دلیل نوع کالا‌هایی که وارد می‌شود، امکان تخلیه و بارگیری شبانه‌روزی نداریم. مشکل دیگر این است که بندر با شهر یکی شده است؛ یعنی یک طرف خور گناوه، اداره بندر مستقر است و طرف دیگر، نهاد‌های شهری. به این دلیل، دسترسی به خور راحت است. مسئله سوم این‌که، عارضه‌های زیادی در خور فعلی وجود دارد و نیاز است که به سمت ساخت یک بندر جدید برویم. چالش دیگری هم برای سازمان بنادر و دریانوردی وجود دارد و به سامان‌دهی محدوده بندری مربوط می‌شود که نیاز به آسفالت، رو‌کشی، بلوارکشی و تامین برق دارد.
تمام مردم ایران بندر گناوه را به بازارهایش می‌شناسند. وضعیت تردد به این بندر در ایامی مانند نوروز چگونه است؟
در ایام نوروز، تردد‌ها بسیار زیاد می‌شود و ما هم ناچاریم در پایانه مسافربری اقداماتی فوق‌العاده صورت بدهیم. اگر در ایام معمولی سال شناورهای مسافربری روزانه سه سفر دارند، این رقم در ایام نوروز در برخی روزها به شش سفر افزایش می‌یابد تا بتوانیم مسافران و گردشگران را پوشش بدهیم. بندر گناوه ظرفیت پذیرش 100 هزار مسافر دارد، اما سال گذشته چیزی حدود دو میلیون نفر به این بندر سفر کردند. |