ندری کوچک در شهری مهجور در آبراه شیرین بهمنشیر، نزدیک کویت. این خلاصه‌ای از بندر چوئبده، نماد مقاومت ایران در جنگ با عراق، است. مهدی سهیم‌پور مدیر این بندر است. او که پنج سال پیش هم مدیریت این بندر را به عهده داشت، در سال 1394 به آبادان رفت و در سِمت‌های مسئول امور دریایی، مسئول مدیریت بحران و پدافند غیرعامل به خدمت مشغول شد؛ اما، در سال 1398 با تصمیم مدیر بنادر آبادان، مجددا به چوئبده برگشته و کار خود را از سر گرفته است.
در گذشته، چوئبده یک بندر راهبردی به شمار می‌رفت؛ بندری که خیلی‌ها آن را منجی آبادان و حتی ایران می‌دانند. از آن سال‌ها برای ما بگویید. بعد از جنگ، چقدر از ظرفیت‌های اقتصادی این بندر کاسته شد؟
اگر بخواهم بندر چوئبده را معرفی کنم، باید بگویم این بندر تنها بندری است که در آبراه بهمنشیر واقع شده است؛ یعنی آبراه آب شیرین. در آبراه بهمنشیر در طول سال، شناور‌های زیادی تردد می‌کنند که بیشتر آن‌ها شناور‌های چوبی تجاری و صیادی هستند. فاصله‌ای که ما تا دهانه خلیج فارس داریم، یعنی از خود بندر چوئبده تا دهانه، حدود 15 مایل دریایی است و این یکی دیگر از مزیت‌های چوئبده است. این بندر در زمان جنگ نقش بسیار زیادی در جا‌به‌جا‌کردن نفرات داشته است، چراکه بنادر آبادان، خرمشهر و سایر بنادری که در آبراه اروندرود واقع شده بودند در منطقه مرزی قرار داشتند؛ بنابراین، آبراه بهمنشیر نقش حیاتی در جابه‌جایی نظامیان، نفرات و رزمندگان داشت.
فعال‌شدن بندر چوئبده بعد از جنگ تحمیلی، نقش مهمی در اشتغال اهالی شهر چوئبده داشته است. بیش از 60، 70 درصد مردم این منطقه به صیادی و دریانوردی اشتغال دارند؛ یا ملوان و ناخدا و یا مالک شناور‌های چوبی هستند و بخشی هم کار صیادی انجام می‌دهند.
تغییرات بندر قبل و بعد از جنگ چگونه بوده است؟ این بندر در گذشته به چند پست اسکله مجهز بوده است؟
بندر چوئبده قبل از جنگ به این صورت نبوده است و صرفا یک پست اسکله خیلی قدیمی داشته است؛ اما در سال‌های اخیر با پیگیری‌های مدیریت بنادر آبادان و نگاه ویژه‌ای که سازمان بنادر و دریانوردی داشت، این بندر توسعه زیادی پیدا کرد و به همین واسطه یک پست اسکله هزار تنی در آن ساخته شد و محوطه‌های زیادی به‌عنوان بارانداز به آن اضافه و زیرساخت‌هایش کامل شد. وسعت بندر چوئبده 10 هکتار است که حدود 70 درصد این مساحت، بارانداز است. در حال حاضر، دو پست اسکله فعال داریم که یکی به طول 100 متر و ظرفیت هزار تن به‌تازگی افتتاح شده است و اسکله قدیمی‌تر، که به اسکله بتنی معروف است، 60 متر طول دارد.
وضعیت صادرات چوئبده در سال‌های اخیر چگونه بوده و حجم صادرات آن در ماه‌های اخیر چه روندی را طی کرده است؟
بندر چوئبده بیشتر در بخش صادرات فعال است. در بخش واردات هم زیرساخت‌هایش آماده است؛ یعنی می‌توانیم واردات هم داشته باشیم، اما با توجه به این‌که مجوز واردات ندارد، فعلا در این بخش بیشتر کالا‌های ملوانی و ته‌لنجی وارد می‌شود. در حوزه صادرات هم، صادرات آبزیان و تره‌بار را داریم. بندر چوئبده در صادرات آبزیان اولین بندر در استان خوزستان است.
در 10 ماهه سال 1398 نسبت به مدت مشابه در سال قبل، علی‌رغم شرایط تحریمی، خوشبختانه چیزی حدود 31 درصد افزایش صادرات داشتیم و بندر چوئبده، در میان بنادر کوچک، یکی از بنادری بوده است که در سال 1398 توانسته است در تخلیه و بارگیری رشد داشته باشد. به بیان دیگر، تخلیه و بارگیری در این بندر از 26 هزار و 966 تن به 35 هزار و 290 تن رسیده است.
ماهانه چند شناور در بندر چوئبده تردد می‌کنند؟
بین 100 تا 150 شناور در این بندر فعالیت می‌کنند. در این بندر در حال حاضر برای 51 نفر به‌شکل مستقیم اشتغال‌زایی شده است که این نفرات در بخش‌های یگان حفاظت، آتش‌نشانی و عملیات دریایی فعالیت می‌کنند.
بزرگ‌ترین مزیت بندر چوئبده را چه می‌دانید و چقدر از این مزیت استفاده می‌شود؟ اصلا امروز و در شرایط کنونی، امکان استفاده از مزیت‌های این بندر قدیمی برای شما فراهم است؟
یکی از مزیت‌های بندر چوئبده، نزدیکی به کشور کویت است؛ به همین دلیل است که در بخش صادرات آبزیان، بندر چوئبده رتبه اول را در استان دارد. با این اوصاف، من بر این باورم که می‌توانیم در این زمینه فعالیت بیشتری داشته باشیم؛ چراکه این پتانسیل وجود دارد و از طریق جذب سرمایه‌گذار و شرکت‌هایی که در بسته‌بندی آبزیان فعال هستند می‌توان حجم صادرات و واردات را افزایش داد.
دستاورد‌های سال 1398 بندر چوئبده چه بوده است؟
در سال‌های اخیر، بندر چوئبده توسعه خیلی خوبی داشته است. در خصوص کار‌هایی که در سال 1398 انجام شده است، می‌توانم به راه‌اندازی دوربین‌های مداربسته اشاره کنم که خوشبختانه در تمام بندر دوربین مداربسته نصب شده است. محوطه‌سازی انجام شده است و آسفالت، شبکه فاضلاب، لوله‌کشی، برق‌کشی و... بازسازی شده‌اند. یکی دیگر از کار‌هایی که تا پایان سال 1398 انجام خواهد شد، نصب سامانه اطفای حریق ثابت روی اسکله‌هاست. اما اگر بخواهم از برنامه سال آینده بگویم، ساخت یک انبار مسقف دو هزار متری را در دستور کار خواهیم داشت. توسعه و بازسازی اسکله بتنی یا قدیمی بندر را نیز در برنامه داریم و اعتبارات آن را جذب کرده‌ایم؛ و نیز طرح لایروبی خود بندر را تا 40 هزار متر مکعب خواهیم داشت.
چه برنامه‌هایی برای بندر چوئبده دارید و چه موانعی پیشِ‌روی توسعه این بندر است؟ و اولین گام موثر برای رفع مشکلات و برداشتن موانع را چه می‌دانید؟
با توجه به این‌که بندر زیرساخت‌های خوبی دارد، در مورد توسعه خوشبختانه مشکلی نداریم. اگر مجوز واردات هم به ما بدهند، قطعا پذیرای شناور‌های بیشتری خواهیم شد. مورد دیگر، بحث لایروبی و علائم کمک‌ناوبری خود آبراه بهمنشیر است که خوشبختانه از سال 1396 این کار آغاز شده است؛ بویههای زیادی در آبراه بهمنشیر نصب و برای تردد ایمنِ شناورها فعال شده‌اند. من بر این باورم که اگر مسئله ایمنی آبراه بهمنشیر حل شود و در بحث علائم و لایروبی اقدامات خوبی صورت بگیرد، می‌توانیم ظرفیت بندر را تا 100 هزار تن بالا ببریم. |