گردشگری دریایی از مهمترین و جدیدترین مفاهیم در صنعت گردشگری ایران است. اگرچه جدیدترین شاخه صنعت گردشگری در ایران بیش از یک دهه است که در جهان رواج دارد و کشورهای آرمیده بر آبها و رودخانهها از دههها پیش به اهمیت این شاخه گردشگری در جذب گردشگر، ایجاد اشتغال و ارزآوری به کشورشان پی بردند و این شاخه از گردشگری را در آبهای خود به اجرا گذاشتند، اما حالا در ایران متولیان صنعت گردشگری به اندازهای در توجه به گردشگری دریایی جدی شدهاند که چندی پیش کشتی «سانی» را که یک کشتی باری ـ مسافری بود، تبدیل به یک کروز مسافرتی کردند و با تجهیز آن به رستوران لوکس، سالن سینما، باشگاه ورزشی، آمفیتئاتر، سالن اجرای موسیقی و... برای نخستین بار گردشگری دریایی بین ایران و کشورهای حاشیه خلیجفارس را راهاندازی کردند. گردشگری دریاییِ داخلی اما نزدیک به یک دهه پیش با به آبانداختن تنها کشتی تفریحی با نام «میرزا کوچکخان» در آبهای دریای خزر عملیاتی شد اما این کشتی تنها به تعداد انگشتان دست توانست به فعالیت گردشگری در دریای خزر بپردازد و بعدتر فعالیت آن متوقف شد. حالا اما ماجرا چیز دیگری است. متولیان صنعت گردشگری دریافتهاند که میتوانند از جاذبه دریاها و رودخانههای ایران بهرهبرداری گردشگری کنند و رودخانهها و دریاها را تبدیل به منبعی برای ایجاد رونق اقتصادی و اشتغال در کشور کنند. آنها از همان ابتدای کار، جذب گردشگران خارجی به آبهای ایران را نیز در اولویت قرار دادهاند.
تفاهم شفاهی
علیاصغر مونسان، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری کشور در تعطیلات نوروز به خوزستان رفت تا برای مدتی با کاروان راهیان نور همراه شود. او پس از بازدید از جاذبههای گردشگری جنگ در شلمچه به منطقه آزاد اروند رفت و پس از صرف ناهار با استاندار خوزستان و مسئولان استانی، در جلسهای در همان رستوران میزبان مهندس محمد راستاد مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی شد تا مذاکره جدی برای راهاندازی گردشگری دریایی انجام شود. مونسان، رودخانهها و دریاهای ایران را در حضور شریعتی استاندار خوزستان، محمد محبخدایی معاون گردشگری، کعبی نماینده سابق خوزستان در مجلس و مدیرعامل کنونی منطقه آزاد اروند و دیگر مسئولان استانی خوزستان، یکی از بکرترین و جدیدترین جاذبههای گردشگری کشور خواند که ظرفیت ایجاد اشتغال، رونق اقتصادی و توسعه جوامع محلی و ساکنان سواحل ایران را دارد. او از مهندس راستاد خواست تا تمهیدات ویژه و جدی نسبت به توسعه گردشگری دریایی صورت بگیرد. مونسان همچنین اعلام کرد که دولت و سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری کشور آماده هرگونه همکاری در توسعه گردشگری دریایی کشور است. او از توجه ویژه رئیسجمهوری به موضوع گردشگری بهویژه گردشگری دریایی و توسعه متوازن در سواحل کشور از جمله منطقه مکران در سیستان و بلوچستان خبر داد و گفت: هرچه سریعتر باید گردشگری دریایی در اولویت استانهای ساحلی کشور قرار بگیرد تا با توجه به پتانسیل خوب این شاخه از گردشگری، شاهد رونق اقتصادی در استانهای ساحلی کشور و استفاده از ظرفیت دریا برای ایجاد اشتغال و جذب گردشگر به کشور باشیم. رئیس سازمان میراث فرهنگی حتی خطاب به مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی اعلام کرد که سازمان میراث فرهنگی به سرعت آماده صدور مجوزهای لازم برای سرمایهگذاران در بخش گردشگری دریایی و افرادی است که علاقهمند به ایجاد اسکلههای تفریحی و گردشگری در کشور باشند.
90 درصد تسهیلات کمبهره برای سرمایهگذاران گردشگری دریایی
مهندس راستاد نیز پس از شنیدن اظهارات علیاصغر مونسان از تصمیم تازه این سازمان برای رونق و توسعه گردشگری دریایی خبر داد. او به مونسان اعلام کرد که سازمان بنادر و دریانوردی به واردکنندگان شناورهای تفریحی و علاقهمندان به ایجاد اسکلههای گردشگری با همکاری بانکها تا 90 درصد تسهیلات کمبهره اعطا میکند و درصورتیکه سرمایهگذاران گردشگری دریایی و واردکنندگان شناورهای تفریحی بخواهند در این حوزه فعالیت کنند، تنها باید 10 درصد سرمایه آورده داشته باشند تا از 90 درصد تسهیلات کمبهره بهرهمند شوند.
همین اعلام موجب شد که علیاصغر مونسان، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری از مهندس راستاد بخواهد که در تهران و در دفتر کار خود در ارگ آزادی جلسهای برگزار کنند تا تفاهمنامه حمایت از گردشگری دریایی را به امضا برسانند و بدین ترتیب گردشگری دریایی در ایران رونق بیابد. مونسان حتی به راستاد گفت که سازمان میراث فرهنگی به سرمایهگذاران گردشگری دریایی برای خرید شناورهای تفریحی و ایجاد اسکلههای گردشگری در کشور که از سوی سازمان بنادر و دریانوردی ایران معرفی شوند، بلافاصله مجوزهای لازم را ارائه میکند تا آنها بدون طی بروکراسی زمانبر بتوانند به سرعت در راهاندازی گردشگری دریایی ایران کمک کنند.
کارون، پایلوت توسعه گردشگری دریایی
کارون یکی از مهمترین رودخانههای در نظر گرفتهشده برای راهاندازی گردشگری دریایی در ایران است و تعطیلات نوروز زمان خوبی برای اجرای طرح پایلوت گردشگری دریایی در این رودخانه خوزستان بود. جایی که علیاصغر مونسان رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری کشور در تعطیلات نوروز به حاشیه این رودخانه رفت و از نزدیک با ظرفیت گردشگری دریایی کارون آشنا شد. شاید به همین دلیل بود که او در جلسه خود در رستوران منطقه آزاد اروند با رئیس هیات مدیره منطقه آزاد اروند، استاندار خوزستان، مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی و مسئولان آن استان ترجیح داد به جای نام بردن از هر ساحل دیگری، رودخانه کارون را پایلوت خوبی برای معرفی گردشگری دریایی ایران بداند و از مسئولان استان خوزستان بخواهد که گردشگری دریایی این استان را در خرمشهر و آبادان آغاز و پس از آن به دریاهای شمالی و جنوبی کشور توجه شود.
علیاصغر مونسان حتی در نخستین نشست خبری خود در سال 1397 به خبرنگاران گفت که سازمان میراث فرهنگی، سازمان بنادر و دریانوردی ایران و دولت جمهوری اسلامی ایران عزم خود را برای توسعه گردشگری دریایی جزم کردهاند. او پیشتر در مذاکرات خود با مسئولان مرتبط با حوزه دریا و مسئولان استانی در خوزستان گفته بود که راهاندازی گردشگری دریایی در کارون شدنی است و همه مسئولان استانی باید دستبهدست هم بدهند تا این شاخه از گردشگری در رودخانه کارون و پس از آن در آبهای خرمشهر و آبادان راهاندازی شود.
مهندس راستاد نیز خوزستان را یکی از استانهای سرشار از جاذبهها و ظرفیتهای دریایی برای راهاندازی گردشگری دریایی خوانده است. او به مونسان گفت که سازمان بنادر و دریانوردی آماده اعطای تسهیلات سهلالوصول به بستههای سرمایهگذار در بخش گردشگری دریایی کشور است.
بهار گردشگری دریایی با حمایت از سرمایهگذاران داخلی و خارجی
تفاهم اولیه برای راهاندازی گردشگری دریایی کشور در حاشیه حضور مسئولان سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری، سازمان بنادر و دریانوردی، مسئولان استان خوزستان، نمایندگان مجلس و منطقه آزاد اروند در کاروان راهیان نور مناطق عملیاتی جنوب کشور و پس از بازدید از شلمچه در یک رستوران چهار ستاره در منطقه آزاد اروند صورت گرفت. بر اساس این تفاهم، از این پس هر یک از سرمایهگذاران علاقهمند به فعالیت در صنعت گردشگری دریایی ایران میتواند در ایجاد اسکلههای تفریحی و گردشگری در بخشهای ساحلی کشور، خرید و واردات شناورهای تفریحی مورد استفاده در صنعت گردشگری دریایی ایران و حتی کلوپهای ساحلی بازیهای آبی و گردشگری دریایی 90 درصد تسهیلات کمبهره دریافت کند. بدین ترتیب اگر یک شناور تفریحی قیمتی حدود یک میلیارد تومان داشته باشد، سرمایهگذاران در بخش گردشگری دریایی میتوانند برای خرید آن 100 میلیون تومان سرمایه آورده داشته باشند و مبلغ 900 میلیون تومان وام کمبهره از سازمان بنادر و دریانوردی درخواست کنند تا با معرفی آنها به بانکهای عامل مسیر سرمایهگذاری در گردشگری دریایی ایران هموار شود. این وام البته به سرمایهگذاران علاقهمند برای ایجاد اسکلههای تفریحی و گردشگری در حاشیه رودخانهها و دریاهای ایران نیز تعلق میگیرد، چون آنطور که مهندس راستاد مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی گفته است، آنها نیز شامل دریافت تسهیلات 90 درصدی سرمایهگذاری در بستههای سرمایهگذاری خود در گردشگری دریایی ایران میشوند.
سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری نیز وعده داده است که علاقهمندان به سرمایهگذاری در گردشگری دریایی که بستههای خود را آماده کردهاند در صف و نوبت قرار ندهد و بلافاصله مجوزهای لازم برای توسعه گردشگری دریایی کشور را در اختیار آنها قرار دهد.
با این تصمیم به نظر میرسد نه تنها نوار ساحلی دریای شمال و جنوب کشور که حاشیه رودخانهها در استانهایی که بیشترین ذخایر آبی کشور را نصیب خود کردهاند، از این تسهیلات بینصیب نمانند و گردشگری دریایی که سالها است در کشورهای دیگر راهاندازی شده و اکنون به بهره اقتصادی رسیده است، در ایران راهاندازی شود و این نهال نوپای صنعت گردشگری کشور با حمایت دستگاههای دولتی و صدور مجوزهای سریع برای راهاندازی این شاخه از صنعت گردشگری در ایران آبیاری شود و بهتدریج به ایجاد اشتغال، رشد اقتصادی مناطق کمبرخوردار و ساکنان نواحی ساحلی کشور و در پایان به ارزآوری از خارج از کشور منجر شود.