رهیافت ایمنی دریایی (ارزیابی ایمنی سوانح دریایی)

رهیافت ایمنی دریایی به منظور استفاده از یافته‌های گزارش‌های بررسی سوانح دریایی که توسط کمیته‌های ارزیابی سوانح دریایی فراهم شده است، ارایه می‌شود.

یکی از روش‌های مدیریتی درست، یافتن نقاط ضعف و تقویت این نقاط است. این موضوع بر کارآیی و اثربخشی سازمانی اثر خواهد داشت. امید می‌رود با استفاده از یافته‌ها و درس‌های آموختنی که از سوانح می‌توان آموخت، بتوان از سوانح مشابه در آینده جلوگیری کرد.

سانحه برخورد کشتی مسافربری با جسم شناور در سطح آب

ماجرای سانحه چه بود؟

کشتی خدمه‌بری با تناژ ناخالص180 در ساعت 20:05 درحال عبور از مجاورت منطقه عملیات نصب سکو در خلیج‌فارس بود. هوا تاریک، دید کلی خوب، دریا مواج و باد ملایمی در حال وزیدن بود. در منطقه عملیاتی، یک فروند جرثقیل دریایی، یک فروند شناور نصب سکو و چند فروند شناور خدماتی مشغول فعالیت بودند. کشتی خدمه‌بر با 6 نفر خدمه و 66 مسافر با سرعت 20 گره دریایی به سمت ساحل در حرکت بود که ناگهان با جسم صلب شناور در سطح آب برخورد کرد. قسمت چپ بدنه آن پاره شد و آب به داخل دو مخزن کشتی نفوذ کرد.

چرا این سانحه اتفاق افتاد؟

شناور نصب سکو برای تثبیت موقعیت خود در هنگام عملیات از لنگرهای متعددی در فاصله حدود یک کیلومتر از خود استفاده می‌کند. در سطح آب و بالای هر کدام از لنگرها، یک بویه لنگر قرار دارد. این بویه‌های لنگر استوانه‌های فلزی شناور هستند که فاقد چراغ جهت رؤیت در شب بوده و در دریای متلاطم به سختی توسط رادار قابل شناسایی هستند. محدوده عملیات طی اخطاریه‌ای به شناورهای در حال تردد اعلام می‌شود. نزدیک شدن به این محدوده نیازمند کسب اجازه از فرمانده عملیات است. گفته شده است که نزدیک شدن کشتی خدمه‌بر به مرز محدوده توسط رادار رویت شده و با VHF به او هشدار داده شد که از نزدیک شدن به محدوده پرهیز کند، ولی پاسخی از او دریافت نشد و به دنبال آن، کشتی خدمه‌بر با یکی از بویه‌های لنگر در سطح آب برخورد کرد و سانحه اتفاق افتاد.

از این سانحه چه می‌آموزیم؟

الف) سازمانی و مدیریتی:

اطلاع‌رسانی محدوده عملیات به تمام شناورهای در حال تردد در منطقه بسیار حایز اهمیت است. این اطلاع‌رسانی از طریق دستگاه‌های مخابراتی از قبیل ناوتکس و VHF به صورت پیوسته و مستمر توسط ایستگاه ساحلی و مجموعه عملیات باید انجام شده و از دریافت پیام توسط کلیه شناورهای در حال تردد اطمینان حاصل شود. این مهم از سوی مدیریت ساحلی باید برنامه‌ریزی و اجرا شود.

ب) زیست‌افزاری:

1) متولی انجام عملیات در صورت تغییر محدوده عملیات موظف است تغییر مکان را به مرجع دریایی اطلاع دهد.

2) عبور در هنگام تاریکی شب از کنار محدوده عملیات با سرعت زیاد می‌تواند باعث بروز چنین حوادثی شود.

ج) نرم‌افزاری:

1) محدوده تحت پوشش هر ایستگاه ساحلی و زمانبندی ارسال پیام به منظور مشخص کردن مسیر حرکت ایمن از مجاورت محدوده عملیات باید مورد توجه قرار گیرد.

2) ازدحام مکالمات و شلوغی کانال‌های VHF می‌تواند سبب از دست دادن هشدارها و پیام‌های اضطراری شود، بنابراین باید از مکالمات غیرضروری روی دستگاه VHF پرهیز کرد.

3) کارکنان ناوبری شناورها باید به محدوده تعیین‌شده برای عملیات دقت کافی داشته باشند و به هشدارهایی که از طریق دستگاه‌های مخابراتی (ناوتکس و VHF) اعلام می‌شود توجه کنند.